Criticism

Κείμενα και Κριτική

«Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον» Διονύσης Τσακνής

Το παρόν του Διονύση Τσακνή και ο δικός του αγώνας για το μέλλον

Το παρόν του Διονύση Τσακνή και ο δικός του αγώνας για το μέλλον

Ελληνικό τραγούδι Λογοτεχνία και ΜΜΕ October 21, 2022

της Μαρίας Αγιοβλασίτη

Εισαγωγή

Στο πλαίσιο του μαθήματος «Συγγραφή Ακαδημαϊκών Εργασιών», κλήθηκαν οι φοιτητές να εκπονήσουν μια ακαδημαϊκή εργασία με κύριο θέμα «Στίχοι και Επικοινωνία». Ζητήθηκε δηλαδή η ανάλυση ενός τραγουδιού, το οποίο θα εντάσσονταν παράλληλα στο επικοινωνιακό πλαίσιο. Για την ανάγκη λοιπόν αυτή, επιλέχθηκε το τραγούδι «Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον» σε στίχους και μουσική του Διονύση Τσακνή. Ένα διαχρονικό και συνάμα επίκαιρο κομμάτι με ποικίλα νοήματα που ακόμα και την τρέχουσα περίοδο το κοινό στρέφεται προς το άκουσμά του.

Στην παρούσα εργασία, θα επιδιωχθούν να αναλυθούν οι στίχοι του τραγουδιού, στηριζόμενοι στην Κριτική Ανάλυση Λόγου του Fairclough καθώς και στο μοντέλο κωδικοποίησης – αποκωδικοποίησης του Stuart Hall. Θα παρατεθούν σχετικές πληροφορίες γύρω από το τραγούδι και τον δημιουργό του, ενώ παράλληλα θα γίνει σύνδεση με το στοιχείο της επικοινωνίας. Ως στόχος θέτεται η ανάδειξη της διαχρονικότητας και επικαιρότητας του κομματιού.

Πληροφορίες για τον δημιουργό και το τραγούδι

  1. Λίγα λόγια για τον δημιουργό

Ο Διονύσης Τσακνής γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Καρδίτσα. Από μικρός έλαβε μουσικά ερεθίσματα, αφού η οικογένειά του ήταν προοδευτική με αγάπη προς τη μουσική και την λογοτεχνία. Δισκογραφικά εμφανίζεται το 1982 με την «Μπαλάντα του ταξιδιώτη», ενώ το 1989 γράφει ένα από τα καλύτερα πολιτικά τραγούδια[1], το «Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον», που συμπεριλαμβάνεται στον δίσκο «Φταίνε τα τραγούδια». Έκτοτε εξέδωσε 27 δίσκους και 2 CD single. Παράλληλα, έχει γράψει μουσική για ταινίες, τηλεοπτικές σειρές, και κυρίως για το θέατρο. Έχει επίσης και συγγραφικό έργο, καθώς συνεργάστηκε και ως αρθρογράφος στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία». Παράδοξο είναι το γεγονός πως κανένας από τους δίσκους του δεν έγινε χρυσός για τις πωλήσεις του. Ακόμα και το «Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον», ενώ αγαπήθηκε πολύ από το κοινό, δεν παρουσίασε την εμπορική επιτυχία που αναμενόταν.

  1. Λίγα λόγια για το τραγούδι

Το «Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον» είναι ένα έντεχνο κομμάτι, που γράφτηκε και συντέθηκε από τον Διονύση Τσακνή. Σύμφωνα με μαρτυρία του, το τραγούδι «απομνημονεύθηκε» καθώς περίμενε στο ασανσέρ του σπιτιού μιας φίλης, που τον φιλοξενούσε κάθε φορά που ερχότανε  στην Αθήνα. Ο ίδιος αναφέρει πως είχε ξεκινήσει τότε η ιδιωτική ραδιοφωνία στην Ελλάδα (αρχές μάλλον του 1988), σε εποχές σκανδάλων και πολιτικών ανακατατάξεων. Στα μικρόφωνα των ραδιοφωνικών σταθμών «παρήλαυναν», όπως λέει, πολιτικοί με συχνές αναφορές στο μέλλον. Την ώρα λοιπόν που πάρκαρε, ερχόμενος από ένα ταξίδι και ακούγοντας έναν από τους «ελεύθερους» ραδιοφωνικούς σταθμούς, μέτρησε σε 20, το πολύ, δευτερόλεπτα να λέγεται 5 φορές η λέξη μέλλον, από κάποιον επαγγελματία του ραδιοφώνου. Τότε ήταν που ξεκίνησε και η στιχουργία. Σε λίγα λεπτά είχαν αποτυπωθεί τα πρώτα τετράστιχα, ενώ αυτόματα ήρθαν και τα άλλα. Έπειτα με την κιθάρα που κουβαλούσε ήρθαν τα πρώτα ακόρντα και στη συνέχεια αποτυπώθηκε η μελωδία στο πεντάγραμμο. Στα τέλη του καλοκαιριού, όπως σημειώνει, ετοίμαζε τραγούδια για την πρώτη του δουλειά στην εταιρεία «ΑΚΤΗ». Καθώς λοιπόν σκάλιζε ξανά το τετράδιο με τις μουσικές σημειώσεις, σκέφτηκε να ηχογραφήσει κάποια από τα κομμάτια. Ανάμεσα σε αυτά και το «Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον». Το τραγούδι αν και καλό, θεωρήθηκε αντιεμπορικό. Αρχικά ερμηνεύτηκε από τους αδελφούς Κατσιμίχα (Πάνος και Χάρης), που «φιλοξενήθηκαν» στον δίσκο «Φταίνε τα τραγούδια». Έκτοτε έχει ερμηνευτεί και από άλλους καλλιτέχνες, ανάμεσα τους η Ελένη Βιτάλη, ο Γιώργος Νταλάρας καθώς και ο ίδιος ο Διονύσης Τσακνής.

Σύμφωνα με τον δημιουργό, το τραγούδι δεν είναι τόσο πολιτικό καθώς δεν του αρέσουν τα τραγούδια που φέρουν κάποιο σύνθημα. Ωστόσο, διαπιστώνει πως έχει γίνει σύνθημα και αυτό δεν είναι κάτι που του αρέσει, αφού δεν ήταν αυτή η πρόθεσή του.

Ο Θάνος Μικρούτσικος σε σημείωμά του το Μάρτιο του 2006, τοποθετείται σχετικά με το συγκεκριμένο τραγούδι. Αναλυτικότερα, το χαρακτηρίζει ως τραγούδι συγκυρίας[2], το οποίο θεωρεί πως θα συνεισφέρει στο μέλλον ως πολύτιμο εύρημα, που θα πληροφορήσει το μελλοντικό κοινό για την «βάρβαρη ζωή μας». (Μυζάλης, χ.χ)

Ανάλυση Στίχων

  1. Τεχνική Ανάλυση

Συνολικά το τραγούδι αποτελείται από έξι στροφές, κάθε μια από τις οποίες έχει τέσσερις στίχους. Σ’ όλο το φάσμα του γίνεται χρήση α’ ενικού και β’ πληθυντικού προσώπου. Με το α’ ενικό προσδίδεται ένα αίσθημα αμεσότητας, καθώς εμπεριέχεται το προσωπικό στοιχείο και ο τόνος γίνεται εξομολογητικός. Έτσι ο στιχουργός καταφέρνει να προβάλει εντονότερα τις σκέψεις του. Με το β’ πληθυντικό απευθύνεται άμεσα στους «προϊσταμένους της Κοινωνίας» και τους κάνει μέτοχους στον προβληματισμό του. Ο τόνος γίνεται διαλογικός και το μήνυμα πιο ξεκάθαρο. Θα μπορούσε να λεχθεί πως μέσω του τραγουδιού, επιδιώκει να αφυπνίσει και τη νέα γενιά, δεδομένου της άμεσης συσχέτισης του κομματιού με το φοιτητικό κίνημα.

Η πρώτη στροφή (Γυρίζω τις πλάτες … επιμένετε) επαναλαμβάνεται άλλη μία φορά μέσα στο τραγούδι και μπορεί να θεωρηθεί ως «refrain[3]»  μαζί με την τρίτη. Υπάρχει πλεχτή ομοιοκαταληξία ανάμεσα στον 2ο και 4ο στίχο (θέλετε –  επιμένετε).

Στην αμέσως  επόμενη (Στ’ αυτιά μου … αντέχετε) παρατηρείται έκθλιψη του α στον πρώτο στίχο της στροφής και συγκεκριμένα στην πρώτη λέξη ( κανονικά θα ήταν : Στα αυτιά…). Ο 2ος με τον 4ο στίχο ομοιοκαταληκτούν και η ομοιοκαταληξία είναι πλεχτή (τρελαίνετε – αντέχετε).

Η τρίτη στροφή ( Μένω μονάχος … έχετε) επαναλαμβάνεται και αυτή άλλη μια φορά στο κομμάτι και έχει πλεχτή ομοιοκαταληξία ανάμεσα στον 1ο με τον 3ο στίχο ( παρόν μου … νόμου) και στον 2ο με τον 4ο (σώζεται – έχετε). Ακόμα, θα μπορούσε να λεχθεί πως στη στροφή υπάρχει παρήχηση του -σ.

Στην τέταρτη ( Γυρίζω  τις πλάτες … έργα σας ) υπάρχει ζευγαρωτή αλλά και πλεχτή ομοιοκαταληξία [ζευγαρωτή : 2ος στίχος με 3ο, 3ος με 4ο, πλεχτή: 2ος με 4ο (μέτρα σας – κατάστιχά σας, κατάστιχά σας – έργα σας, μέτρα σας – έργα σας)].

  1. Ερμηνευτική Ανάλυση

Με το «Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον», ο Τσακνής επιδιώκει να εκφράσει την αντίθεσή του προς τους πολιτευτές και τον τρόπο που αποφασίζουν για το μέλλον της Κοινωνίας. Γι’ αυτό άλλωστε και η στροφή (Γυρίζω τις πλάτες … επιμένετε). Ο ίδιος «γυρίζει τις πλάτες του» στο μέλλον που φτιάχνουν με βάση τις προσδοκίες και τα συμφέροντά τους, αδιαφορώντας για το κοινό καλό. Αποστασιοποιείται από οποιαδήποτε συμμετοχή και αφήνει στα χέρια τους την εξέλιξη της ιστορίας καθώς όπως λέει, «τους ανήκει». Με το τραγούδι είναι σαν να συνομιλεί μαζί τους εκφράζοντάς τις σκέψεις, τις αντιδράσεις και τα παράπονά του. Στο πρόσωπο του Τσακνή αποτυπώνεται όχι μόνο η νέα γενιά, αλλά και κάθε άτομο που είναι αντίθετο με τις αποφάσεις των πολιτευτών.

(Στ’ αυτιά μου … αντέχετε): Ο στιχουργός δεν επιθυμεί να ακούσει άλλες υποσχέσεις γιατί ακριβώς έχει κουραστεί να μη βλέπει πράξεις. Μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις βλέπει αποφάσεις που δεν ωφελούν την Κοινωνία στο σύνολό της. Ονειρεύεται κόσμους που δεν τηρούνται μόνο επιθυμίες και οφέλη των πολιτευτών, κόσμους που κυριαρχούν οι συλλογικές αποφάσεις και ιδέες.

(Μένω μονάχος … έχετε): Ο Τσακνής παλεύει μόνος να σώσει οτιδήποτε μπορεί, αδιαφορώντας για τυχόν συνέπειες που μπορεί να επέλθουν, από τους κατασταλτικούς μηχανισμούς του κράτους. Παραμένει στο παρόν του προσπαθώντας να κάνει το καλύτερο δυνατό, αποφεύγοντας να γίνει συνεργός στον «φόνο» που διαπράττουν οι πολιτευτές. Ο στιχουργός ενδεχομένως να μιλά εδώ για τον φόνο των ονείρων και της ελπίδας για έναν καλύτερο κόσμο.

(Γυρίζω τις πλάτες … έργα σας): Αναφέρει και πάλι πως αδιαφορεί για το μέλλον που καθορίζουν οι «ανώτεροι», γυρίζοντας την πλάτη του σ’ αυτό. Ζητά να τον ξεγράψουν από τα φορολογικά / εμπορικά / δικαστικά τους τετράδια και να μην το θεωρούν εχθρό καθώς δεν έχει σκοπό να μπει εμπόδιο στα σχέδια και τις αποφάσεις τους. Άλλωστε το κόλπο, όπως αναφέρει, είναι ήδη στημένο με τρόπο που τους ωφελεί.  

Σύνδεση του τραγουδιού με την Επικοινωνία

Ως επικοινωνία, ο Γ. Μπαμπινιώτης ορίζει την ανταλλαγή μηνυμάτων, πληροφοριών κλπ. μεταξύ πομπού (ομιλητή, συγγραφέα, δημιουργού) και δέκτη (ακροατή, αναγνώστη) μέσω κοινού συστήματος γλωσσικών σημείων. (Μπαμπινιώτης, 2008)

Πριν από περίπου 2000 χρόνια, αναπτύχθηκε ένα πρωταρχικό μοντέλο επικοινωνίας που συμπεριελάμβανε τα βασικότερα στοιχεία της. Εκφραστής αυτού ήταν ο Αριστοτέλης και τα στοιχεία που παρουσιάζονταν ήταν: ο ομιλητής, το μήνυμα, το κοινό, το αποτέλεσμα και ο στόχος. Έκτοτε εμφανίστηκαν και άλλα μοντέλα από διαφορετικούς μελετητές του κλάδου.

Επομένως, δεδομένου ότι επιλέχθηκε το μοντέλο επικοινωνίας του Hall για την κωδικοποίηση – αποκωδικοποίηση του τραγουδιού, είναι εύλογο να αναλυθεί αν το κοινό αντιλαμβάνεται το νόημα του κομματιού, με τον τρόπο που το κωδικοποίησε ο πομπός. Ο Hall (1981), πρότεινε 3 υποθετικές θέσεις αποκωδικοποίησης.

  1. Την κυρίαρχη ανάγνωση, κατά την οποία ο δέκτης αποδέχεται τα «προτιμώμενα νοήματα».
  2. Την διαπραγματεύσιμη ανάγνωση, που αν και αναγνωρίζει το επιδιωκόμενο νόημα, υιοθετεί εναλλακτικό φίλτρο ανάγνωσης συν-διαμορφώνοντας έτσι το αρχικό.
  3. Την αντιπολιτευτική ανάγνωση, όπου τα άτομα κατανοούν τον προτιμώμενο κώδικα, αλλά τον απορρίπτουν.

Βάση λοιπόν των παραπάνω, και δεδομένου ότι το τραγούδι έχει γίνει σύνθημα, παρά την αντίθετη πρόθεση του δημιουργού, παρατηρείται πως το κοινό αποκωδικοποιεί το κομμάτι βασιζόμενο στον διαπραγματεύσιμο κώδικα. Αναλυτικότερα, οι δέκτες έχουν επίγνωση του μηνύματος που επιδιώκει να μεταφέρει ο στιχουργός, ωστόσο επιλέγουν να εντάξουν και τη δική τους εκδοχή/ το δικό τους «φίλτρο ανάγνωσης». Άλλωστε η επεξεργασία του εκάστοτε μηνύματος επηρεάζεται από προσωπικές αντιλήψεις, ιδέες, σκέψεις, στερεότυπα και προκαταλήψεις που φέρει κάθε άτομο. Ο ίδιος ο Τσακνής μάλιστα έχει επισημάνει πως το τραγούδι φεύγοντας από τον δημιουργό δεν του ανήκει, δεν του ανήκει ο τρόπος χρήσης του, καθώς κάθε άτομο θα το ερμηνεύσει ανάλογα με το κοινωνικό, οικονομικό και πολιτισμικό του κεφάλαιο.

Επίλογος

Ο Διονύσης Τσακνής, μέσω των ιδιαίτερων στίχων του έχει καταφέρει να αφήσει το αποτύπωμά του στο χρόνο. Πολλά από τα τραγούδια του έχουν περάσει και στην επόμενη γενιά, πράγμα που διαπιστώνεται από τον αριθμό των ατόμων που προσφεύγει συνεχώς στο άκουσμά τους. Μέσα από τους στίχους του θίγει κοινωνικά ζητήματα που διαχρονικά απασχολούν το ευρύ κοινό. Φαίνεται πως έχει πολιτική και κοινωνική συνείδηση, την οποία μεταφέρει και στο μουσικό του έργο. Βέβαια ο ίδιος δεν δύναται να γνωρίζει το πώς θα αποκωδικοποιηθεί το εκάστοτε τραγούδι από τους ακροατές. Άλλωστε αυτό παρουσιάστηκε και πρωτύτερα με το «Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον».

Δεν μπορεί να αγνοηθεί επίσης η διαχρονικότητα και επικαιρότητα του συγκεκριμένου κομματιού. Το κοινό δείχνει να έχει ανάγκη να ακούσει ξανά το τραγούδι. Προσφεύγει συχνά σε αυτό και κάθε φορά ο τρόπος που το ερμηνεύει είναι διαφορετικός. Αυτό εξαρτάται όχι μόνο από την χρονική περίοδο που το ακούει, αλλά και από τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες της περιοχής του. Γι’ αυτό ίσως το κομμάτι να φημίζεται για τον διαχρονικό του χαρακτήρα. Γιατί οποιαδήποτε στιγμή και να ακουστεί, το μήνυμα – νόημα θα είναι αν όχι το ίδιο τότε παρόμοιο.

Μιλώντας για την επικαιρότητά του, είναι γεγονός ότι οι ακροατές μπορούν να συνδέσουν τους στίχους με την κατάσταση πανδημίας και τα μέτρα που λαμβάνονται, για την αντιμετώπιση του SARS–CoV-2. Κάθε άτομο, ανάλογα με το κοινωνικοοικονομικό και πολιτισμικό του πλαίσιο – κεφάλαιο, υιοθετεί παρόμοιες ή και διαφορετικές απόψεις από αυτές των κυβερνόντων. Η ψυχική κούραση εξαιτίας των καταστάσεων καραντίνας ήταν και είναι εμφανής. Επομένως, είναι εύλογο να παρουσιαστούν ενδεχόμενες αντιδράσεις και αντιθέσεις. Σε μια τέτοια λοιπόν κατάσταση το τραγούδι παραμένει πιο επίκαιρο από ποτέ.      

                         Βιβλιογραφία     

  • Γρίβα, Ε., Κουτσογιάννης, Δ., Ντίνας, Κ., Στάµου, Α., Χατζηπαναγιωτίδη, Ά. & Χατζησαββίδης, Σ. (επιµ.). 2014. Πρακτικά Πανελλήνιου Συνεδρίου «Ο Κριτικός Γραµµατισµός στη σχολική πράξη», http://www.nured.uowm.gr/drama/PRAKTIKA.html, ηµεροµηνία πρόσβασης: ηη/µµ/εε
  • Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, National Documentation Centre. (χ.χ). Ελληνική Ένωση για την Μουσική Εκπαίδευση – Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος “ Λίλιαν Βουδούρη” (επιμ.). « Ευτέρπη, Τραγούδια για Εκπαιδευτική χρήση – Ψηφιακό Ανθολόγιο» Ανακτήθηκε από: http://euterpe.mmb.org.gr/euterpe/handle/11636/31 Τελευταία επίσκεψη: 03/07/2021
  • Κέντρο Μουσικής Πληροφόρησης – Greek Music Information Centre, Musicportal.gr.(χ.χ). «ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ». Ινστιτούτο έρευνας Μουσικής και Ακουστικής.  Ανακτήθηκε από: http://www.musicportal.gr/home/?lang=el  Τελευταία επίσκεψη : 14/06/2021
  • Μπαμπινιώτης, Γ. Δ. (2008). «Λεξικό για το Σχολείο & το Γραφείο: Με ευχάριστη γραμματική, Με γλωσσικά σχόλια, 2η Έκδοση», Αθήνα: Κέντρο Λεξιλογίας Ε.Π.Ε.
  • Μυζάλης, Γ.(χ.χ). «Το πολιτικό τραγούδι στην Ελλάδα από το 1974». Ο συνθέτης Θάνος Μικρούτσικος και ο στιχουργός Κώστας Τριπολίτης. (Δημοσιευμένη Διδακτορική Διατριβή). Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, Αθήνα (https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/frontend/file/lib/default/data/2738810/theFile ημερομηνία ανάκτησης : 07/06/2021)
  • Νταλούκας, Μ., (2012). Ιστορία της Ελληνικής Νεολαίας, Το blog του Μανώλη Νταλούκα, Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον-Διονύσης Τσακνής. Διαδικτυακός ιστότοπος: https://freedomgreece.blogspot.com/2012/11/blog-post_20.html ημερομηνία ανάκτησης : 07/06/2021
  • Barker, C. & Jane, E. A. (Copyright). (2021). «Πολιτισμικές Σπουδές: Θεωρία και Πρακτική, 5η Έκδοση», Κεφάλαιο 10: Τηλεόραση, Κείμενο και Κοινό, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Τζιόλα

Παράρτημα

  1. Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον                 1ος στ*.

στο μέλλον που φτιάχνετε όπως θέλετε         2ος στ. 
αφού η ιστορία σας ανήκει                             3ος στ.
σαρώστε το λοιπόν αν επιμένετε                    4ος στ. 

  • Στ’ αυτιά μου δε χωράνε υποσχέσεις             1ος στ. 

το έργο το `χω δει μη με τρελαίνετε               2ος στ.                                     

το πλοίο των ονείρων μου με πάει                  3ος στ.                                     

σε κόσμους που εσείς δεν τους αντέχετε       4ος στ.

  • Μένω μονάχος στο παρόν μου                       1ος στ.

να σώσω οτιδήποτε αν σώζεται                      2ος στ.

κι ας έχω τις συνέπειες του νόμου                  3ος στ.

συνένοχο στο φόνο δε θα μ’ έχετε                 4ος στ.

  • Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον                 1ος στ.

το κόλπο είναι στημένο και στα μέτρα σας    2ος στ.

ξεγράψτε με απ’ τα κατάστιχά σας                3ος στ.

στον κόπο σας δεν μπαίνω και στα έργα σας 4ος στ.

  • Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον                 1ος στ.

στο μέλλον που φτιάχνετε όπως θέλετε         2ος στ.

αφού η ιστορία σας ανήκει                             3ος στ.

σαρώστε το λοιπόν αν επιμένετε                    4ος στ.

  • Μένω μονάχος στο παρόν μου                       1ος στ.

να σώσω οτιδήποτε αν σώζεται                      2ος στ.

κι ας έχω τις συνέπειες του νόμου                  3ος στ.

συνένοχο στο φόνο δε θα μ’ έχετε                 4ος στ.

*στ : στίχος

[1] Πολιτικό Τραγούδι: Η άνοδος (1967) και η πτώση (1974) της στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα, είχε ως συνέπεια την εμφάνιση ενός νέου είδους τραγουδιού, που ονομάστηκε «πολιτικό». «Περιελάμβανε τραγούδια που είναι γραμμένα στην λογική και στο ύφος του έντεχνου τραγουδιού, αλλά με έντονα στοιχεία πολιτικής αμφισβήτησης και κοινωνικής κριτικής». «Η μεγάλη έκρηξη του πολιτικού τραγουδιού έγινε μετά την πτώση της δικτατορίας», ενώ στις αρχές του 1980 παρήκμασε και έπαψε πλέον να υπάρχει.

Κέντρο Μουσικής Πληροφόρησης. Musicportal.gr. (χ.χ)

Ανακτήθηκε από: http://www.musicportal.gr/home/?lang=el

Τελευταία επίσκεψη : 14/06/2021

[2] Ο Θάνος Μικρούτσικος σε αφιέρωμα στον Κώστα Τριπολίτη (14/3/2007) στον Ιανό εξηγεί τον όρο, δικής του εμπνεύσεως περί τραγουδιών συγκυρίας : «Είναι αυτά που συνθέτης και στιχουργός ενώνονται, δημιουργούν κάτι που έχει άλλη έννοια από πριν να δημιουργηθεί και το οποίο μετά από εκατό, διακόσια χρόνια, αν υπάρχει ο homo sapiens, µέσα από αυτά τα τραγούδια, οι άνθρωποι του μέλλοντος θα καταλαβαίνουν πως ζούσαμε εμείς και πως ζούμε εμείς τώρα». ( Μυζάλης, χ.χ)

[3] Refrain: Μέρος του τραγουδιού που επαναλαμβάνεται τουλάχιστον άλλη μια φορά με ταυτόσημη μελωδία και στίχο. Σχεδόν πάντα φέρει μεγαλύτερη συναισθηματική ένταση από το couplet και παρουσιάζει το κύριο μήνυμα – θέμα του τραγουδιού.