Η άρνηση του φόβου
Λογοτεχνία και ΜΜΕ October 24, 2021
Τα επικοινωνιακά εργαλεία στους στίχους του τραγουδιού “Σιγά μην κλάψω” του Γιάννη Αγγελάκα
της Χρυσάνθης Παπαδοπούλου
Τίτλος τραγουδιού: Σιγά μην κλάψω
Άλμπουμ: Από δω και πάνω
Καλλιτέχνης: Αγγελάκας Γιάννης
Συνθέτης: Αγγελάκας Γιάννης
Στιχουργός: Αγγελάκας Γιάννης
Έτος Κυκλοφορίας: 2005
Εισαγωγή
Σκοπός της παρούσης εργασία είναι να αναλύσει τους στίχους του τραγουδιού «Σιγά μην κλάψω» του Γιάννη Αγγελάκα, σε σχέση με την επικοινωνία. Το συγκεκριμένο τραγούδι επιλέχθηκε από την γράφουσα λόγω της διαχρονικότητας του περιεχομένου του και της μεγάλης απήχησης που είχε και έχει στο κοινό.
Για την μελέτη του πρωτογενούς υλικού (στίχοι) και για να διερευνηθεί η σχέση του με την επικοινωνία, χρησιμοποιήθηκε η μεθοδολογία της ποιοτικής ανάλυσης περιεχομένου[1] και η ΚΑΛ (κριτική ανάλυση λόγου)[2]. Ταυτόχρονα και σε συνέχεια, ερευνάται και το δευτερογενές υλικό, στο οποίο περιλαμβάνεται η επικοινωνία, αλλά και διάφορα χαρακτηριστικά στοιχεία του στιχουργού, τα οποία θεωρήθηκαν σημαντικά και αναγκαία για την-όσο γίνεται-πιο πλήρη κατανόηση του μηνύματος που μεταφέρεται μέσω του τραγουδιού.
Στόχος της μελέτης είναι να επιχειρηθεί μια ερμηνευτική προσέγγιση μέσα από γλωσσικές παρατηρήσεις και μελετώντας την σχέση των εννοιών μέσα στο κοινωνικό/πολιτισμικό πλαίσιο στο οποίο διεκδίκησε την θέση του το συγκεκριμένο τραγούδι. Στο πλαίσιο της κατανόησης, περιλαμβάνονται και τα στοιχεία που προκύπτουν από την μελέτη των δευτερογενών πηγών για να καταλήξει στην επικοινωνία που έχει επιτευχθεί σε σχέση με το κοινό.
Πιο συγκεκριμένα, από τα παραπάνω προκύπτει το εξής ερευνητικό ερώτημα::
Ποιο είναι το κυρίαρχο μήνυμα στο οποίο εστιάζει ο στιχουργός και ποια η σχέση του περιεχομένου των στίχων με την επικοινωνία η οποία συντελείται μέσα από το τραγούδι;
Σύντομο βιογραφικό
Ο Γιάννης Αγγελάκας[3], εκτός από τραγουδοποιός και ιδρυτής του συγκροτήματος «Τρύπες» (χαρακτηρίζεται «εγκέφαλος» της μπάντας), έγραψε τρεις ποιητικές συλλογές[4] οι οποίες έχουν εκδοθεί από τις εκδόσεις Λιβάνη. Θεωρείται ζωντανός μύθος της ελληνικής μουσικής σκηνής και η «απόλυτη φωνή μιας ολόκληρης γενιάς».
Το 2005-και αφού προηγουμένως είχε σταματήσει η πορεία του συγκροτήματος-επιστρέφει στην μουσική σκηνή με το μουσικό σχήμα «ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΓΓΕΛΑΚΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ». Συνδυάζοντας το ροκ παρελθόν του με κάποια στοιχεία από την παραδοσιακή ελληνική μουσική, δημιουργούν τον δίσκο «ΑΠΟ ΕΔΩ ΚΑΙ ΠΑΝΩ» ο οποίος πούλησε περισσότερα από 20.000 αντίτυπα. Οι ζωντανές εμφανίσεις του θυμίζουν ένα «πανηγύρι γιορτής» καθώς το κοινό συμμετέχει τραγουδώντας και χορεύοντας[5].
Ανάλυση στίχων
Λέξη κλειδί: φόβος.
Μέσα από τους στίχους του συγκεκριμένου[6] αλλά και γενικά των τραγουδιών, άνθρωποι αλλά και κοινωνικές ομάδες, δύνανται να ερμηνεύουν τον κόσμο και όσα συμβαίνουν γύρω τους.
Εξετάζοντας το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο γράφτηκε και πρωτοερμηνεύτηκε το τραγούδι, δεν παρατηρείται κάτι αξιοσημείωτο (με την έννοια του συνταρακτικού κι διαφορετικού) στην εγχώρια πολιτικοκοινωνική σκηνή. Πρόκειται για ένα κομμάτι στην μιλλένιουμ περίοδο που θα μπορούσε να μιλάει για κάθε εποχή. Οι στίχοι άλλωστε δεν στοχοποιούν συγκεκριμένα γεγονότα, περισσότερο δημιουργείται η αίσθηση της ανάγκης της απεύθυνσης σε αυτούς που προκαλούν τον φόβο και ζητούν υποταγή και δευτερευόντως σε εκείνους που έχουν υποκύψει στον φόβο και την υποταγή: «…καλύτερα στη λάσπη εδώ μαζί τους να κυλιέμαι…»
Στον στίχο αυτό, δημιουργείται η εντύπωση πως αυτοί που ζητούν να κυλιέται μαζί τους στην λάσπη, είναι οι συμβιβασμένοι από τις προσταγές που δημιουργούν τα πολιτικά και κοινωνικά στερεότυπα.
Αν και δεν υπάρχει ξεκάθαρο σημείο μέσα στο τραγούδι που να αναφέρει συγκεκριμένα την έννοια της εξουσίας, αυτό υπονοείται από τους υπόλοιπους στίχους. Συγκεκριμένα στο δίστιχο: «…και να θυμάμαι πως αυτό το σκηνικό/είμαι μικρός πολύ μικρός για να τ’ αλλάξω…» η λέξη «σκηνικό», παραπέμπει σε μία γενική επικρατούσα κατάσταση ενώ η λέξη «αλλάξω» δηλώνει υποφώσκουσα επιθυμία για αλλαγή της.
Στους πρώτους στίχους «Μου λεν αν φύγω από τον κύκλο θα χαθώ/στα όρια του μοναχά να γυροφέρνω…» η αναφορά σε άλλους, παραπέμπει στα κοινωνικά στερεότυπα, πολιτισμικά και πολιτικά. Του «λένε» ποιοι; Δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένα πρόσωπα, εφόσον δεν τα ονοματίζει ούτε τα περιγράφει. Οι αναφορά είναι γενική, είναι αναφορά στους «άλλους» οι οποίοι διαχωρίζονται από αυτόν, εφόσον αυτό που του λένε δεν γίνεται αποδεκτό από τον ίδιο. Αυτοί λοιπόν που δημιουργούν/διατηρούν τα στερεότυπα και αυτοί που συμβιβάζονται με αυτά.
Ο ίδιος όμως, μη αποδεχόμενος να μείνει στον «κύκλο», φαίνεται πως αντιπροσωπεύει όλους εκείνους που προσπαθούν ή θέλουν να ξεφύγουν από τα στερεότυπα που δημιουργούν τον φόβο και τα αποπνικτικά όρια του «κύκλου».
«…Και πως ο κόσμος είν’ ανήμερο θεριό/κι όταν δαγκώνει εγώ καλά είναι να σωπαίνω…» Χρησιμοποιώντας την τεχνική της μεταφοράς στον πρώτο στίχο, συνεχίζει στον δεύτερο εξακολουθώντας να αναφέρει τι του λένε. Η σιωπή εδώ, δηλώνει υποταγή και συμβιβασμό με τα κακώς κείμενα του κόσμου ο οποίος περιγράφεται ως ανήμερο θεριό από τους «άλλους».
Όμως εκείνος δεν δείχνει καμία θέληση για υποταγή, το αντίθετο, η αντίδρασή του εκφράζεται με λογοτεχνικούς εκφραστικούς τρόπους (μεταφορά και παρομοίωση) «…μα εγώ μ΄ ένα άγριο περήφανο χορό/σαν αετός πάνω απ’ τις λύπες θα πετάξω…» δηλώνοντας την θέλησή του για να υπερπηδήσει τα προβλήματα και όσα του προκαλούν λύπη.
Με ποιον τρόπο θα αποφύγει τις προσταγές που επιβάλλουν οι άλλοι οι οποίοι είναι είτε ενταγμένοι είναι συμβιβασμένοι με το κοινωνικοπολιτικό σύστημα το οποίο απαιτεί υποταγή; «… θα πάω να χτίσω μια φωλιά στον ουρανό/θα κατεβαίνω μόνο αν θέλω να γελάσω…» με το να σταθεί ψηλά, πιο πάνω από αυτούς που τον θέλουν υποταγμένο. Η επιθυμία απόδρασης χωρίς συγκεκριμένο προορισμό αλλά κάπου ουτοπικά, δηλώνει με ποιητικό λόγο τον τρόπο που θα επιλέξει να αποδράσει, όχι χωροταξικά αλλά νοητικά και ψυχικά. Επιπροσθέτως, παραθέτει απάντηση ως αντίδραση στον στίχο που λέει πως πρέπει να κλαίει κρυφά αν τον καταπατούν. «…μου λεν να πάω κρυφά κάπου να κλάψω…»
Εξακολούθως, ο σκωπτικός τρόπος με τον οποίο απαντάει σε αυτά που του «λένε» αποτελεί και το νόημα που θέλει να περάσει ο στιχουργός, αυτό της άρνησης του φόβου «…σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ…».
Θεωρητικό πλαίσιο της έννοιας του φόβου
«Αυτό που φοβάμαι περισσότερο είναι ο φόβος[7]»
Michel De Montaigne
Αυτό που τονίζεται περισσότερο στους στίχους είναι η έννοια του φόβου. Ο φόβος[8] είναι ένα ισχυρό εργαλείο καταστολής στον δημόσιο και τον ιδιωτικό χώρο, Τα διάφορα είδη φόβου που βιώνει ο άνθρωπος στην καθημερινή του ζωή σε κάθε μέρος του πλανήτη και σε όλες τις ηλικιακές φάσεις της ζωής του, έχουν μελετηθεί και αναλυθεί ανά τους αιώνες από δεκάδες μελετητές, φιλοσόφους, επιστήμονες νευροψυχολογίας, πολιτικούς ερευνητές κλπ. Ο Πλάτωνας και ο Επίκουρος μιλούν για τον φόβο του θανάτου τοποθετώντας τον σε εκλογικευμένα και φιλοσοφικά πλαίσια, ο Hermann Hesse[9] (1930) αναφέρεται σ’ αυτόν με λυρικότητα ενώ ο Bertrand Russel μιλαει για τον θάνατο του φόβου (Russel, 1963).
Οι κατηγορίες του φόβου είναι τόσες, όσες και οι πλευρές της ανθρώπινης ύπαρξης. Πάνω στον φόβο έχουν βασιστεί ολόκληρα συστήματα χειραγώγησης του πλήθους. Ο Chomsky αναλύει την πολιτική διάσταση του φόβου στο δοκίμιό του αναφερόμενος στην χειραγώγηση του Αμερικάνικού λαού μέσω του φόβου, καθώς και πώς χρησιμοποιήθηκε ο φόβος για την επικράτηση του ναζισμού στην Ευρώπη περί τα μέσα του 20ούαι[10]. Η επίκληση του φόβου ως συμμορφωσιακός παράγοντας των λαών, ο φόβος που δημιουργεί ανασφάλεια, η συνεχής παρουσία κινδύνου, μετατρέπει το μυαλό των ανθρώπων σε ένα “εργοστάσιο του φόβου” (Beck, 1992)
Όσον αφορά την έννοια του φόβου μέσα στο τραγούδι, ο βασικός στίχος που επαναλαμβάνεται συχνά ως μοτίβο «…σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ…» δηλώνει την άρνηση της υποταγής στην συνθήκη του φόβου καθώς και την πρόθεση του στιχουργού να δημιουργήσει ένα τραγούδι άρνησης του συναισθήματος του φόβου.
Θεωρητικό πλαίσιο επικοινωνίας
Όσον αφορά το τραγούδι γενικά ως τρόπο επικοινωνίας έχουμε έναν πομπό (στιχουργό-ερμηνευτή οι οποίοι εμπλέκονται εφόσον ο τραγουδιστής μεταφέρει το μήνυμα του στιχουργού) και πολλούς αποδέκτες, η επικοινωνία που επιτελείται έχει περισσότερο αμφίδρομο και συμμετοχικό θα μπορούσε να ειπωθεί χαρακτήρα.
Εφόσον το κοινό που απευθύνεται ο στιχουργός/τραγουδιστής θα παραλάβει το τραγούδι, θα το ακούσει (μέσο) και θα το αποδεχτεί ή θα το απορρίψει. Ο δημιουργός του τραγουδιού σαφώς απευθύνεται σε συγκεκριμένο κοινό καθώς και οι αποδέκτες των τραγουδιών επιλέγουν τα τραγούδια σύμφωνα με τις προσωπικές ιδεολογικές και βιωματικές εμπειρίες και καταβολές.
Πολλές φορές το τραγούδι έπαιξε τον ρόλο της ευαισθητοποίησης και της αφύπνισης (όταν εμπεριέχει πολιτικό μήνυμα) σε κάποιες περιπτώσεις οργανωτικό (οργανωτική μορφή επικοινωνίας) ή έχει χαρακτήρα εκπροσώπησης καταστάσεων και βιωμάτων (όπως τραγούδια γραμμένα για την ξενιτειά, επαγγελματικές ομάδες , σχετικά με τα ναρκωτικά, το πένθος, τον έρωτα κλπ).
Το επικοινωνιακό κομμάτι του τραγουδιού, είναι καθοριστικός παράγοντας αποδοχής από το κοινό. Η λεκτική επικοινωνία που επιτελείται, καλεί τον αποδέκτη να αποκρυπτογραφήσει ενίοτε και άλλοτε να παραλάβει το ξεκάθαρο μήνυμα που έχει τοποθετήσει ο στιχουργός στα λόγια του τραγουδιού.
Η μη λεκτική επικοινωνία, επιτυγχάνεται στο άκουσμα του τραγουδιού και ολοκληρωτικά στην απευθείας ερμηνεία του τραγουδιού με το κοινό να παρακολουθεί. (είτε μέσω ενός οπτικού μέσου είτε σε συναυλιακές συνθήκες). Στην ακουστική διαδικασία, προστίθενται οι παραγλωσσικοί ήχοι (αναστεναγμοί, γέλια, γογγυτά και οτιδήποτε δεν συνιστά λέξη) και η προσωδία (ένταση φωνής, τόνος, ρυθμός εκφοράς του λόγου).
Στην «ζωντανή» ερμηνεία του τραγουδιού (ή στην μεταφερόμενη μέσω ενός οπτικού μέσου), συμβάλλουν και άλλοι παράγοντες στην επίτευξη της επικοινωνίας (όπως στάση σώματος, εκφράσεις προσώπου, χειρονομίες κλπ).
Το κυκλικό μοντέλο επικοινωνίας του Schramm (1954), έχοντας ως κεντρικό χαρακτηριστικό την ανάδραση, εκφράζει περισσότερο την επικοινωνία που επιτελείται μέσα από το τραγούδι, καθώς οι ρόλοι του πομπού και του αποδέκτη εναλλάσσονται. Στο τραγούδι, μπορεί ο δημιουργός να μεταφέρει το μήνυμά του αλλά γνωρίζει πως το κοινό που απευθύνεται, έχει ήδη δημιουργήσει πρόσφορο έδαφος για να λάβει αυτό το μήνυμα.
1. το αποτέλεσμα της επικοινωνίας
Το συγκεκριμένο τραγούδι του Αγγελάκα, έτυχε μεγάλης απήχησης σε ένα ευρύ κοινό, λόγω του ότι το μήνυμα που μεταφέρουν οι στίχοι αφορά ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων που απαρτίζουν την εγχώρια κοινωνία (αναφέρεται η εγχώρια επειδή οι στίχοι είναι γραμμένοι στα ελληνικά). Ο επαναλαμβανόμενος στίχος «σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ…» έχει χρησιμοποιηθεί από άτομα διαφόρων κοινωνικών ομάδων και σε πολλές και διαφορετικές περιπτώσεις, όπως αναφέρει και ο ίδιος ο δημιουργός σε συνέντευξή του (Αγγελάκας 2017).
Επιπροσθέτως, στην επικοινωνιακή επίτευξη η οποία διαφαίνεται από την απήχηση που είχε (και εξακολουθεί) το συγκεκριμένο τραγούδι, οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι ο ίδιος ο δημιουργός είναι ο ερμηνευτής του. Αυτό συμβάλλει στην μείωση του «θορύβου» που παρεμβάλλεται ανάμεσα στους διαύλους επικοινωνίας (McQuail, 1983).
Φαίνεται πως το ετερόκλητο κοινό που «αγκάλιασε» το τραγούδι του Αγγελάκα, εντόπισε σε αυτό σημεία, τα οποία είναι αναπόσπαστα στοιχεία της ανθρώπινης υπόστασης. Ο φόβος είναι κοινός για όλους τους ανθρώπους, ακόμα και γι αυτούς που τον χρησιμοποιούν ως μέσο χειραγώγησης.
Ως τελευταία αναφορά στην απήχηση δε θα πρέπει να παραληφθεί το ότι εκτός από τους στίχους, η μουσική που το πλαισιώνει (η οποία είναι ένα συνταίριασμα της ροκ και της παραδοσιακής εγχώριας μουσικής), προσδίδει έμφαση σ’ αυτό που επιχειρεί να επικοινωνήσει ο τραγουδοποιός: ξεκινώντας με έντονα παραδοσιακά στοιχεία που τονίζονται από τους παραγλωσσικούς ήχους- όρος που επεξηγήθηκε προηγουμένως στην εργασία-οι οποίοι εκπέμπουν έναν μάλλον ειρωνικό και κοροϊδευτικό τόνο ο οποίος συνάδει με το γενικό ύφος και τον βασικό στίχο που –εν μέρει αποτελεί και τον τίτλο του τραγουδιού.
Η διασκευή από τον Παύλο Φύσσα (με προσθήκες στους στίχους που παραπέμπουν σε προσωπική ανάλυση του διασκευαστή αλλά και στην μουσική, διατηρώντας το βασικό μοτίβο το οποίο περιέχει και το νόημα του τραγουδιού), έφτασε να το αναγάγει σε τραγούδι «σύμβολο» μιας αντισυμβατικής στάσης καθώς και κοροϊδευτική απάντηση απέναντι στην τρομοκρατία των φασιστικών συμπεριφορών.
Σχετικά με τον φόβο και την απόδραση, έχουν γραφτεί πολλά τραγούδια ξενόγλωσσα κυρίως, όπως τα: not afraid- eminem, fly away- lenny kravitz, Where’s the Revolution-Depeche Mode. Το πόσοι καλλιτέχνες ασχολήθηκαν στο να επικοινωνήσουν κάτι όπως ο φόβος στα τραγούδια τους, δηλώνει το πόσο ο άνθρωπος ζει και ανταμώνει με τους φόβους του αλλά και την ανάγκη του να αποδράσει από αυτόν και να αντιδράσει σε αυτά που τον προκαλούν καθώς και να το επικοινωνήσει .
Επίλογος/Συμπεράσματα
Στην παρούσα εργασία σχετικά με το τραγούδι και την επικοινωνία, πραγματοποιήθηκε ανάλυση των στίχων (με την ποιοτική μέθοδο περιεχομένου και την κριτική ανάλυση του λόγου) σε σχέση με τις βασικές λέξεις κλειδιά (φόβος). Διερευνήθηκε η σχέση του τραγουδιού με την επικοινωνία και απαντήθηκε το ερευνητικό ερώτημα που προέκυψε: ως προς το κυρίαρχο μήνυμα, το οποίο είναι η μη υποταγή στην πρόκληση του φόβου, η σχέση του μηνύματος με την κοινωνική πραγματικότητα και ο τρόπος που ο στιχουργός το επικοινώνησε (Chomsky, 2005) στο κοινό.
Αναλύθηκαν οι τύποι επικοινωνίας που αφορούν γενικά το τραγούδι με επικέντρωση στο επιλεγμένο από την γράφουσα. Αναφέρθηκε το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο το οποίο δεν έχρησε ιδιαίτερης ανάλυσης, καθώς δεν συνέβη κάτι το αξιοσημείωτο όσον αφορά την επίδραση σε μια συνταρακτική αλλαγή πορείας που να αφορά την εγχώρια κοινωνία.
Σύμφωνα με όλα αυτά, οι στίχοι χαρακτηρίζονται διαχρονικοί ως προς την επικοινωνία και την απήχηση στο κοινό, καθώς αφορούν το βασικό συναίσθημα του ανθρώπου τον φόβο όπως προαναφέρθηκε.
Εκτός από την πρωτογενή πηγή η οποία είναι το ίδιο το τραγούδι, αναζητηθήκαν και χρησιμοποιήθηκαν δευτερογενείς πηγές που αφορούν τον φόβο και την επικοινωνία.
Συμπεριλήφθηκαν κάποια βιογραφικά στοιχεία του στιχουργού, ως συμπλήρωση της γενικής εικόνας που αποπνέει το τραγούδι και που παραπέμπει σε ένα αίσθημα ασυμβίβαστου ξεσπάσματος.
Τέλος ενδεικτικά παρουσιάζεται η δύναμη που έχει η λεκτική επικοινωνία μέσω των στίχων ενός τραγουδιού, που τελικά γίνεται σύμβολο ενός ευρέως κοινωνικού συνόλου, το οποίο βρίσκει έναν τρόπο έκφρασης μέσα από αυτό.
Βιβλιογραφία
Αγγελάκας, Γ. (2018, Νοέμβριος 17). «Ας με ξεχάσουν όλοι αύριο. Δεν μ’ ενδιαφέρει». (Μ. Κουστένη, Δημοσιογράφος LIFO)
Δημούδη, Μ. (2015). Η χρήση του φόβου ως εργαλείου πολιτικής κυριαρχίας. Η περίπτωση της Ελλάδας 2010-2015. Μη εκδεδομένη διδακτορική διατριβή, ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, Θεσσαλονίκη.
ΜακΚουέιλ, Ν. (2002). Η θεωρία της Μαζικής Επικοινωνίας για τον 21ο αιώνα. Αθήνα: Καστανιώτης.
Μπέρτραντ, Ρ. (2008). Μετά τη γνώση τι πιστεύω-Επιζούμε του θανάτου;-Πνευματικά απορρίμματα.. (Σ. Πρωτόπαπας, μεταφρ.). Αθήνα: ΑΡΣΕΝΙΔΗΣ. (το πρωτότυπο έργο εκδόθηκε 1963).
Σερενίδη, Α. (2013). Ο πολιτικός λόγος ως μέσο νομιμοποίησης στις διεθνείς σχέσεις: Η περίπτωση της Μ. Βρετανίας στον πόλεμο του Ιράκ το 2003. Μη εκδεδομένη διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Πειραιάς
Χαν Τιχ, Ν. (2018). Φόβος: Πώς να διώξουμε την τοξική παρουσία του από τη ζωή μας. (Δ. Κανελλοπούλου, μεταφρ.). Αθήνα: ΑΙΩΡΑ. (το πρωτότυπο έργο εκδόθηκε 2012).
Beck, U. (1992). Risk Society. London: Sage Publication.
Chomsky, N. (2005, Ιούλιος 16). The Manipulation of Fear. Tehelka. Ανακτήθηκε 10/05/21 από: http://goodtimesweb.org/analysis/tehelka-chomsky-manipulation-fear-jul-16-2005.html
Hesse, H. (2005 (first edition1930)). Narcissus and Goldmund. New York: St Martin’s Press .
Schramm, W. (1954). How communication works. In Schramm W. (επ.), The process and effects of mass communication, (σσ. 3-26). Illinois, United States: University of Illinnois Press.
Train Intercultural Mediators for a Multicultural Europe. (2016). Self-study Course for Trainers of InterculturalMediators. Module 4: Communication techniques. Ανακτήθηκε 7 Μαΐου 2021 από τη διεύθυνση: http://www.mediation- time.eu/images/TIME_O5_Trainer_Course_Module_4.pdf
Παράθεμα: στίχοι
Μου λεν αν φύγω από τον κύκλο θα χαθώ
στα όρια του μοναχά να γυροφέρνω.
Και πως ο κόσμος είν’ ανήμερο θεριό
κι όταν δαγκώνει εγώ καλά είναι να σωπαίνω.
Κι όταν φοβούνται πως μπορεί να τρελαθώ
μου λεν να πάω κρυφά κάπου να κλάψω.
Και να θυμάμαι πως αυτό το σκηνικό
είμαι μικρός, πολύ μικρός για να τ’ αλλάξω.
Μα εγώ μ΄ ένα άγριο περήφανο χορό
σαν αετός πάνω απ’ τις λύπες θα πετάξω.
Σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ,
σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ.
Θα πάω να χτίσω μια φωλιά στον ουρανό,
θα κατεβαίνω μόνο αν θέλω να γελάσω
Σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ,
σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ.
Μου λεν αν φύγω πιο ψηλά θα ζαλιστώ
καλύτερα στη λάσπη εδώ μαζί τους να κυλιέμαι.
Και πως αν θέλω περισσότερα να δω,
σ’ ένα καθρέφτη μοναχός μου να κοιτιέμαι.
Κι όταν φοβούνται πως μπορεί να τρελαθώ
μου λεν να πάω κρυφά κάπου να κλάψω.
Και να θυμάμαι πως αυτό το σκηνικό
είμαι μικρός πολύ μικρός για να τ’ αλλάξω.
Μα εγώ μ΄ένα άγριο περήφανο χορό
σαν αετός πάνω απ’ τις λύπες θα πετάξω.
Σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ,
σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ
Θα πάω να χτίσω μια φωλιά στον ουρανό,
θα κατεβαίνω μόνο αν θέλω να γελάσω
Σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ, σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ
[1] Λόγω του ότι αποτελεί μέθοδο ελεγχόμενης και συστηματικής περιγραφής και ερμηνείας του γραπτού λόγου κι έτσι μπορούμε να εξετάσουμε και να αναλύσουμε τα συμβολικά πολιτισμικά προϊόντα.
[2] Λόγω του ότι εστιάζει στις έννοιες της ιδεολογίας, της εξουσίας και της κριτικής, γεγονός που στηρίζει την ανάλυση του περιεχομένου του συγκεκριμένου τραγουδιού.
[3] Η παρουσίαση του προφίλ του στιχουργού/καλλιτέχνη, θεωρήθηκε αναγκαία από την γράφουσα, αφού εξυπηρετεί τις ανάγκες της ανάλυσης των στίχων σε σχέση με την επικοινωνιακή πρακτική.
[4] Ποιητικές συλλογές: 1988 «Σάλια, μισόλογα και τρύπιοι στίχοι», 1999 «Πώς τολμάς και νοσταλγείς, τσόγλανε;», 2000 «Για την καρδιά ενός κτήνους», 1985-2000
[5] Ψηφιακό Αποθετήριο του δήμου Βύρωνα. Ανακτήθηκε 9 Μαΐου 2021 από:
http://dspace.dimosbyrona.gr/xmlui/handle/123456789/219?show=full
[6] Οι στίχοι του τραγουδιού, παραθέτονται στο τέλος της εργασίας μετά την βιβλιογραφία.
[7] Όπως έχει πει ο Γάλλος δοκιμιογράφος Michel De Montaigne (1533-1592 ): “The thing I fear most is fear “.
[8] Ο Νατ-Χαν Τιχ γράφει: «ο φόβος έχει αμέτρητα πρόσωπα: από τον φόβο της αποτυχίας μέχρι τις ανησυχίες της καθημερινότητας, από την οικονομική αβεβαιότητα μέχρι την απελπισία που όλοι βιώνουμε μπροστά στην απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου.» (Χαν Τιχ, 2018)
[9] Hermann Hesse, Narcissus and Goldmund, 1930
[10] The Manipulation of Fear Noam Chomsky Tehelka, July 16, 2005